یادداشت: حامد عاطفی فر


دستبرد مسلّحانه و مرگبارِ سه شنبۀ هفتۀ گذشته به یک مغازۀ طلافروشی در خیابان حجّتی تبریز، در حالی به مهم ترین خبرِ روزِ فضای مجازی تبدیل شد که اولین اظهارات رسمی پلیس ساعت ها بعد و با تاخیر فراوان منتشر شد تا نیروی انتظامی آذربایجان شرقی رقابت با جریان خبری-تحلیلیِ شکل گرفته نزد افکار عمومی را ببازد.


واقعیت امر این است که امروزه و در «جامعۀ اطلاعاتی»، «سرعتِ» توأم با «دقت»، در اطلاع رسانی ها حرف اول را می زند چون رقیبِ انتشاردهندگانِ رسمیِ پیام ها، شهروندانی هستند که هر یک با یک گوشیِ هوشمندِ خود به خبرنگارانی تبدیل شده اند که در مصاف با پیام دهندگانِ رسمی، حریف می طلبند؛ «شهروند خبرنگارانی» که هرچند دقّت ها و وسواس های پیام دهندگانِ رسمی و یا ملاحظات رسانه های حرفه ای را ندارند اما کسی در رسیدن به گردِ پای آنها نمی تواند سریع تر باشد!


ناکامی در رقابت با شهروند خبرنگارانِ سریع، امّا زمانی ابعاد تازه ای به خود می گیرد و پیامدهای نامطلوبی تحمیل می کند که جامعه، یک جامعۀ مبتنی بر ارتباطات شفاهی باشد که قدرت انتقال شایعات در آن بسیار زیاد و فراتر از حدّ تصوّرات است.


اتفاقی که سه شنبۀ هفتۀ گذشته در خیابان حجّتی تبریز رخ داد، تازه ترین مصداق از ناکامی ساختارهای سنّتیِ اطلاع رسانی در جغرافیای آذربایجان شرقی بود. نشانه های حاکمیت این ساختارها نیز چنان واضح است که دیگر نیازی به واکاوی های کارشناسی نیست. انتشار ویدئوی دستبرد مسلّحانه، فیلم تیراندازی های دیوانه وارِ یکی از سارقان و حتی نمایش صحنه هایی از پیکر جانباختۀ این رخداد و شهروند زخمی، به همراه تصاویر شوک عجیب مردم، در کسری از ثانیه شبکه های اجتماعی مجازی را درنوردید و حتی با فتح صفحات رسمی رسانه های شناسنامه دار در این شبکه ها و تبدیل شدن به یک هشتگ، جریان اولیّۀ خبری-تحلیلی در ارتباط با این دستبرد مسلحانه و مرگبار را نزد افکار عمومی شکل داد اما تاخیر زیاد نیروی انتظامی در ورود به اطلاع رسانی این رخداد، رهبری افکار عمومی را از این نیرو سلب کرد.


نظریه «گلولۀ جادویی» که یکی از اولین نظریات اثرهای ارتباط جمعی بر نگرش‌ها و رفتار شهروندان به حساب می آید، بر این باور است که پیام، مثل گلوله ای است که از دهانه تفنگ (رسانه) به مغز افراد (مخاطب یا دریافت کنندۀ پیام) شلیک می شود و اثری مستقیم، فوری و قدرتمند دارد. بر طبق این نظریه، اگر پیام به هدف برسد اثر مطلوب را خواهد داشت. هرچند این نظریه به خاطر منفعل فرض کردن مخاطب و ناتوان جلوه دادن او در برابر هرگونه تاثیر پیام و همچنین نادیده گرفتن ارتباطات میان فردی و آثار آن، دیگر منسوخ شده است اما در استفاده از عنوان این نظریه، می توان گلولۀ جادوییِ پلیس در فرماندهی ارتباطاتِ مواقع بحرانی و رهبری افکار عمومی را، مقیّد بودن به اطلاع رسانیِ سریع و دقیق عنوان کرد.


نکتۀ دیگر اینکه باید از تجربۀ دستبرد مسلحانه و مرگبار خیابان حجّتی، برای مدیریت رخدادهای مشابهی که می تواند در آینده به وقوع بپیوندد استفاده کرد. مدیریت شایستۀ پیام و فرماندهی اصولی افکار عمومی در جریان درگذشت زنده یاد «محمدرضا شجریان»، استاد پیشکسوت عرصۀ موسیقی و خوانندۀ شهیر کشورمان نشان داد که مسئولانِ ملّی به الگویی موفق دست پیدا کرده اند که شاید در دستیابی به این الگو، تجربۀ حواشیِ بعد از فوت مرحوم «مرتضی پاشایی»، دیگر خوانندۀ سرشناس کشورمان مورد استفاده قرار گرفته است.


با همۀ این اوصاف باید در کنار بیان ضعف های اشاره شدۀ پلیس، از شناسایی و دستگیری چهار متهمِ پروندۀ دستبرد خیابان حجتی تبریز که با پشتیبانی سربازان گمنام امام زمان(عج) در اداره کل اطلاعات آذربایجان شرقی آن هم در کمتر از ۲۴ ساعت محقق شده، به عنوان نقطۀ قوّتی یاد کنیم که علاوه بر نمایش هماهنگیِ مطلوب دستگاه های امنیتی و انتظامی و جلوه گریِ دوبارۀ اقتدار حافظان امنیت، آرامش را یک بار دیگر برای استان و شهروندان هدیه کرد.


پربیراه نیست که برای تکمیل بازتاب رسانه ای موفقیت پلیس آذربایجان شرقی در شناسایی و دستگیری این متهمان، و پس از انجام هماهنگی های لازم با مراجع قضایی، ویدئوی ابراز ندامت آنان نیز پخش شود که اثر روانی خوبی بر افکار عمومی خواهد داشت.


سخن فرجامین اینکه، پلیس آذربایجان شرقی باید برای موفقیت در پاسخ به نیازهای خبری شهروندان و همچنین رهبری افکار عمومی، اولاً ارتباطات بحران را جدی تر از قبل بگیرد و ثانیاً با پرهیز جدی از اطلاع رسانی های تاخیری، پیام دقیق را از مجاری صحیحِ ارتباطی و در کوتاه ترین زمان ممکن منتشر کند؛ این، همان گلولۀ جادویی است که شلیکش مطلوب ترین اثرِ مورد انتظار را برای نیروی انتظامی به ارمغان خواهد آورد و باعث تَرَک برداشتن دیوار ساختارهای سنتی اطلاع رسانی در آذربایجان شرقی خواهد شد.

پنجشنبه 09 فروردین 1403


شماره بیست و چهار - بیست و پنج | بهار1403 | 16325.pdf              پوشش ۷۰ درصدی فیبرنوری در سال آینده/ ۷ میلیون پوشش ایجاد شده است | وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه سال آینده برای پوشش فیبرنوری سال درخشانی خواهد بود، گفت: پوشش فیبرنوری در سال آینده در کشور به حدود ۷۰ درصد خواهد رسید.              علت قطعی بازار فرابورس و آخرین وضعیت سامانه/ فرابورس امروز با تاخیر شروع می‌شود | مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران گفت: در ۲۴ ساعت گذشته تیم فنی با تمرکز بر رفع مشکل پیش آمده و انتخاب راه‌حل مشخصی که ریسک کمتری داشته باشد، بی‌وقفه تلاش‌های خود را ادامه داده‌اند و پیش بینی می‌شود بازار با تاخیر در روز جاری شروع شود.              انهدام بزرگ‌ترین شبکه اخلالگر مالی و قمار آنلاین مرتبط با انگلستان | وزارت اطلاعات اعلام کرد: بزرگترین شبکه‌ سازمان یافته‌ قمار و شرط‌بندی اینترنتی که توسط مبادی مستقر در خارج از کشور مدیریت و راهبری می‌شد پس از ۱۴ ماه تحقیقات و رصدهای پیچیده‌ اطلاعاتی و با مساعدت قوه قضاییه و بانک مرکزی شناسایی و منهدم شد.              



نشریه پانار

پانار | پارس ساختار | «گلولۀ جادوییِ» پلیس در فرماندهی ارتباطات بحران

«گلولۀ جادوییِ» پلیس در فرماندهی ارتباطات بحران 1399/08/02

یادداشت: حامد عاطفی فر


دستبرد مسلّحانه و مرگبارِ سه شنبۀ هفتۀ گذشته به یک مغازۀ طلافروشی در خیابان حجّتی تبریز، در حالی به مهم ترین خبرِ روزِ فضای مجازی تبدیل شد که اولین اظهارات رسمی پلیس ساعت ها بعد و با تاخیر فراوان منتشر شد تا نیروی انتظامی آذربایجان شرقی رقابت با جریان خبری-تحلیلیِ شکل گرفته نزد افکار عمومی را ببازد.


واقعیت امر این است که امروزه و در «جامعۀ اطلاعاتی»، «سرعتِ» توأم با «دقت»، در اطلاع رسانی ها حرف اول را می زند چون رقیبِ انتشاردهندگانِ رسمیِ پیام ها، شهروندانی هستند که هر یک با یک گوشیِ هوشمندِ خود به خبرنگارانی تبدیل شده اند که در مصاف با پیام دهندگانِ رسمی، حریف می طلبند؛ «شهروند خبرنگارانی» که هرچند دقّت ها و وسواس های پیام دهندگانِ رسمی و یا ملاحظات رسانه های حرفه ای را ندارند اما کسی در رسیدن به گردِ پای آنها نمی تواند سریع تر باشد!


ناکامی در رقابت با شهروند خبرنگارانِ سریع، امّا زمانی ابعاد تازه ای به خود می گیرد و پیامدهای نامطلوبی تحمیل می کند که جامعه، یک جامعۀ مبتنی بر ارتباطات شفاهی باشد که قدرت انتقال شایعات در آن بسیار زیاد و فراتر از حدّ تصوّرات است.


اتفاقی که سه شنبۀ هفتۀ گذشته در خیابان حجّتی تبریز رخ داد، تازه ترین مصداق از ناکامی ساختارهای سنّتیِ اطلاع رسانی در جغرافیای آذربایجان شرقی بود. نشانه های حاکمیت این ساختارها نیز چنان واضح است که دیگر نیازی به واکاوی های کارشناسی نیست. انتشار ویدئوی دستبرد مسلّحانه، فیلم تیراندازی های دیوانه وارِ یکی از سارقان و حتی نمایش صحنه هایی از پیکر جانباختۀ این رخداد و شهروند زخمی، به همراه تصاویر شوک عجیب مردم، در کسری از ثانیه شبکه های اجتماعی مجازی را درنوردید و حتی با فتح صفحات رسمی رسانه های شناسنامه دار در این شبکه ها و تبدیل شدن به یک هشتگ، جریان اولیّۀ خبری-تحلیلی در ارتباط با این دستبرد مسلحانه و مرگبار را نزد افکار عمومی شکل داد اما تاخیر زیاد نیروی انتظامی در ورود به اطلاع رسانی این رخداد، رهبری افکار عمومی را از این نیرو سلب کرد.


نظریه «گلولۀ جادویی» که یکی از اولین نظریات اثرهای ارتباط جمعی بر نگرش‌ها و رفتار شهروندان به حساب می آید، بر این باور است که پیام، مثل گلوله ای است که از دهانه تفنگ (رسانه) به مغز افراد (مخاطب یا دریافت کنندۀ پیام) شلیک می شود و اثری مستقیم، فوری و قدرتمند دارد. بر طبق این نظریه، اگر پیام به هدف برسد اثر مطلوب را خواهد داشت. هرچند این نظریه به خاطر منفعل فرض کردن مخاطب و ناتوان جلوه دادن او در برابر هرگونه تاثیر پیام و همچنین نادیده گرفتن ارتباطات میان فردی و آثار آن، دیگر منسوخ شده است اما در استفاده از عنوان این نظریه، می توان گلولۀ جادوییِ پلیس در فرماندهی ارتباطاتِ مواقع بحرانی و رهبری افکار عمومی را، مقیّد بودن به اطلاع رسانیِ سریع و دقیق عنوان کرد.


نکتۀ دیگر اینکه باید از تجربۀ دستبرد مسلحانه و مرگبار خیابان حجّتی، برای مدیریت رخدادهای مشابهی که می تواند در آینده به وقوع بپیوندد استفاده کرد. مدیریت شایستۀ پیام و فرماندهی اصولی افکار عمومی در جریان درگذشت زنده یاد «محمدرضا شجریان»، استاد پیشکسوت عرصۀ موسیقی و خوانندۀ شهیر کشورمان نشان داد که مسئولانِ ملّی به الگویی موفق دست پیدا کرده اند که شاید در دستیابی به این الگو، تجربۀ حواشیِ بعد از فوت مرحوم «مرتضی پاشایی»، دیگر خوانندۀ سرشناس کشورمان مورد استفاده قرار گرفته است.


با همۀ این اوصاف باید در کنار بیان ضعف های اشاره شدۀ پلیس، از شناسایی و دستگیری چهار متهمِ پروندۀ دستبرد خیابان حجتی تبریز که با پشتیبانی سربازان گمنام امام زمان(عج) در اداره کل اطلاعات آذربایجان شرقی آن هم در کمتر از ۲۴ ساعت محقق شده، به عنوان نقطۀ قوّتی یاد کنیم که علاوه بر نمایش هماهنگیِ مطلوب دستگاه های امنیتی و انتظامی و جلوه گریِ دوبارۀ اقتدار حافظان امنیت، آرامش را یک بار دیگر برای استان و شهروندان هدیه کرد.


پربیراه نیست که برای تکمیل بازتاب رسانه ای موفقیت پلیس آذربایجان شرقی در شناسایی و دستگیری این متهمان، و پس از انجام هماهنگی های لازم با مراجع قضایی، ویدئوی ابراز ندامت آنان نیز پخش شود که اثر روانی خوبی بر افکار عمومی خواهد داشت.


سخن فرجامین اینکه، پلیس آذربایجان شرقی باید برای موفقیت در پاسخ به نیازهای خبری شهروندان و همچنین رهبری افکار عمومی، اولاً ارتباطات بحران را جدی تر از قبل بگیرد و ثانیاً با پرهیز جدی از اطلاع رسانی های تاخیری، پیام دقیق را از مجاری صحیحِ ارتباطی و در کوتاه ترین زمان ممکن منتشر کند؛ این، همان گلولۀ جادویی است که شلیکش مطلوب ترین اثرِ مورد انتظار را برای نیروی انتظامی به ارمغان خواهد آورد و باعث تَرَک برداشتن دیوار ساختارهای سنتی اطلاع رسانی در آذربایجان شرقی خواهد شد.



اخبار مرتبط

مقام معظم رهبری | نشریه تخصصی پانار | پارس ساختار

کاور آخرین نسخه | شماره بیست و چهار - بیست و پنج | بهار1403

فصلنامه پانار


آخرین خبر ها

Save